Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ là những đơn vị kinh doanh có quy mô nhỏ, thường hoạt động trong các lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, công nghiệp, xây dựng, thương mại, dịch vụ. Để xác định quy mô doanh nghiệp, Nghị định 80/2021/NĐ-CP quy định các tiêu chí như số lao động tham gia bảo hiểm xã hội và tổng doanh thu/nguồn vốn hàng năm.
Tiêu chí xác định doanh nghiệp siêu nhỏ
Doanh nghiệp siêu nhỏ được xác định dựa trên số lao động tham gia bảo hiểm xã hội và tổng doanh thu/nguồn vốn hàng năm trong từng lĩnh vực kinh doanh. Trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, doanh nghiệp siêu nhỏ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 3 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng. Trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng, doanh nghiệp siêu nhỏ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 3 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng. Trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ, doanh nghiệp siêu nhỏ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 10 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng.
Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ
Doanh nghiệp nhỏ được xác định dựa trên số lao động tham gia bảo hiểm xã hội và tổng doanh thu/nguồn vốn hàng năm trong từng lĩnh vực kinh doanh. Trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, doanh nghiệp nhỏ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 100 người và tổng doanh thu của năm không quá 50 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 20 tỷ đồng. Trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng, doanh nghiệp nhỏ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 100 người và tổng doanh thu của năm không quá 50 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 20 tỷ đồng. Trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ, doanh nghiệp nhỏ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 50 người và tổng doanh thu của năm không quá 100 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 50 tỷ đồng.
Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa
Doanh nghiệp vừa được xác định dựa trên số lao động tham gia bảo hiểm xã hội và tổng doanh thu/nguồn vốn hàng năm trong từng lĩnh vực kinh doanh. Trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, doanh nghiệp vừa có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 200 người và tổng doanh thu của năm không quá 200 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng. Trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng, doanh nghiệp vừa có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 200 người và tổng doanh thu của năm không quá 200 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng. Trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ, doanh nghiệp vừa có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội không quá 100 người và tổng doanh thu của năm không quá 300 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng.
Xác định lĩnh vực hoạt động và số lao động của doanh nghiệp nhỏ và vừa
Doanh nghiệp nhỏ và vừa xác định lĩnh vực hoạt động dựa trên ngành, nghề kinh doanh chính đã đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh. Số lao động tham gia bảo hiểm xã hội được tính bằng tổng số lao động sử dụng có tham gia bảo hiểm xã hội của tất cả các tháng trong năm trước liền kề chia cho 12 tháng. Số lao động sử dụng có tham gia bảo hiểm xã hội của tháng được xác định tại thời điểm cuối tháng và căn cứ trên chứng từ nộp bảo hiểm xã hội của tháng đó mà doanh nghiệp nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội. Trường hợp doanh nghiệp hoạt động dưới 01 năm, số lao động sử dụng có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm được tính bằng tổng số lao động sử dụng có tham gia bảo hiểm xã hội của các tháng hoạt động chia cho số tháng hoạt động.
Xác định tổng nguồn vốn và tổng doanh thu của doanh nghiệp nhỏ và vừa
Tổng nguồn vốn của năm được xác định trong bảng cân đối kế toán thể hiện trên Báo cáo tài chính của năm trước liền kề mà doanh nghiệp nộp cho cơ quan quản lý thuế. Tổng nguồn vốn của năm được xác định tại thời điểm cuối năm. Trường hợp doanh nghiệp hoạt động dưới 01 năm, tổng nguồn vốn được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp tại thời điểm cuối quý liền kề thời điểm doanh nghiệp đăng ký hưởng nội dung hỗ trợ.
Tổng doanh thu của năm là tổng doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp và được xác định trên Báo cáo tài chính của năm trước liền kề mà doanh nghiệp nộp cho cơ quan quản lý thuế. Trường hợp doanh nghiệp hoạt động dưới 01 năm hoặc trên 01 năm nhưng chưa phát sinh doanh thu thì doanh nghiệp căn cứ vào tiêu chí tổng nguồn vốn để xác định quy mô.
Xác định và kê khai doanh nghiệp nhỏ và vừa
Doanh nghiệp nhỏ và vừa xác định quy mô dựa trên mẫu quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 80/2021/NĐ-CP và tự kê khai thông tin quy mô của mình. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc kê khai thông tin. Việc xác định và kê khai doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở để cơ quan, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc xây dựng các chương trình, chính sách hỗ trợ phù hợp với quy mô kinh doanh của từng doanh nghiệp. Nghiên cứu Triển vọng Doanh nghiệp của UOB năm 2023 (Doanh nghiệp SME & Doanh nghiệp lớn) đã khảo sát hơn 4.000 doanh nghiệp trong khu vực Châu Á, trong đó có Việt Nam từ tháng 12/ 2022 đến tháng 1/2023.
Nghiên cứu cho thấy 89% doanh nghiệp tham gia khảo sát tại Việt Nam cho rằng môi trường kinh doanh tại Việt Nam trong năm 2022 là tích cực. Đây là tỷ lệ cao nhất trong khu vực ASEAN. Tâm lý kinh doanh tích cực được thúc đẩy nhờ tăng trưởng doanh thu mạnh mẽ trong năm 2022 khi 91% doanh nghiệp tại Việt Nam có doanh thu tăng trong năm 2022. Khảo sát cũng cho thấy 87% doanh nghiệp tại Việt Nam có triển vọng tích cực trong năm 2023. Việc xác định đúng quy mô doanh nghiệp nhỏ và vừa là một bước quan trọng để cơ quan chức năng có thông tin chính xác và định hướng chính sách hỗ trợ phù hợp, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và góp phần tăng cường năng lực cạnh tranh cho kinh tế đất nước.
