Hộp đen máy bay là gì? Ai là người phát minh đầu tiên? công dụng của hộp đen khi có tai nạn xảy ra thế nào? Hãy tìm hiểu thông qua bài viết này nhé!
Hộp đen máy bay là gì?
Hộp đen máy bay là chiếc hộp dài khoảng nửa mét, được thiết kế để lưu giữ những thông tin cuối cùng trước khi máy bay gặp nạn, nhằm thu thập bằng chứng trực tiếp nhất để xác định nguyên nhân vụ tai nạn.
“Hộp đen” không phải là tên gọi gốc được sử dụng trong ngành hàng không, mà tên gọi chính thức phải là “máy thu thập dữ liệu chuyến bay”.
Hộp đen bao gồm hai bộ thiết bị. Một là bộ ghi dữ liệu chuyến bay (FDR), có thể ghi lại các thông số bay của máy bay trong thời gian thực. Chúng bao gồm các dữ liệu quan trọng như tốc độ, độ cao, hướng đi, lực đẩy và gia tốc của máy bay và thời gian ghi thường trong khoảng 25 giờ.
Bộ thiết bị còn lại là máy ghi âm buồng lái (CVR). Sau khi chuyến bay bắt đầu, bốn rãnh âm thanh trên thiết bị sẽ bắt đầu ghi lại cuộc trò chuyện giữa phi công và người dẫn đường trên không, cuộc đối thoại giữa phi công và phụ lái, cũng như thông tin liên lạc của phi hành đoàn với hành khách. Nó cũng bao gồm radio và các âm thanh khác nhau trong buồng lái (tiếng động cơ, còi báo động…). Thời gian ghi là khoảng 2 tiếng, khi đầy bản ghi sẽ tự động tua lại và bắt đầu lại từ đầu.
Thiết kế – Công dụng của hộp đen máy bay
Thiết kế hộp đen
Hộp đen máy bay có dạng hình hộp, kích thước khoảng 20 cm x 30 cm, là một thiết bị điện tử được thiết kế, đặt trong cấu tạo máy bay.
Với những chức năng vô cùng quan trọng, hộp đen được thiết kế cực kỳ an toàn. Theo các tài liệu quân sự, hộp đen máy bay có thể chịu được nhiệt độ cao tới 1.100 độ C trong 30 phút liên tục và ngâm 30 ngày dưới độ sâu lên tới 6.100m.
Nó cũng có thể chịu lực tác động lên tới 3.400 lần so với khối lượng, vượt qua sự phá hủy khủng khiếp từ bất kỳ vụ nổ máy bay nào.
Trong khoảng thời gian bị tách rời khỏi máy bay, thiết bị báo tín hiệu trên hộp đen có khả năng phát các sóng siêu âm mỗi giây một lần và liên tục cho tới khi nguồn điện cạn kiệt.
Nếu máy bay rơi xuống biển, người ta sẽ sử dụng hệ thống định vị thủy âm được lắp trên các tàu ngầm, tàu cứu hộ,… để dò tìm, phát hiện ra hộp đen trước khi nó mất hoàn toàn tín hiệu.
Hộp đen cũng thường được đặt ở đuôi máy để giảm thiểu các tác động nếu máy bay xảy ra sự cố.
Công dụng của hộp đen
Nhiệm vụ chính của hộp đen là lưu trữ và bảo vệ dữ liệu, còn các khía cạnh tính năng khác của nó thì thật sự rất kém, không phù hợp để đồng bộ hóa dữ liệu.
Công nghệ lưu trữ đã được cải thiện rất nhiều trong vài thập kỷ qua. Các hộp đen trước đây được trang bị đĩa từ, còn hầu hết các máy bay ngày nay đều sử dụng bộ ghi dữ liệu chuyến bay ở trạng thái rắn (SSFDR).
Để chống lại các cú sốc vật lý mạnh, hộp đen không thể sử dụng các thiết bị lưu trữ dung lượng lớn như đĩa cứng thông thường và thẻ SD. Trên thực tế, dung lượng lưu trữ dữ liệu của hộp đen không bằng 1% so với máy tính xách tay thông thường. Nó thường chỉ có 1 GB tới 4 GB dung lượng lưu trữ để lưu tất cả các tập tin hệ thống, và cũng không thể thực hiện các tác vụ như tính toán.
Gọi là hộp đen sao không có màu đen
Mặc dù có tên gọi là hộp đen, nhưng thực tế nó thường có màu cam sáng rất nổi bật và được trang bị dải phản quang để các nhân viên tìm kiếm và cứu nạn có thể phát hiện ra dễ dàng. Để đảm bảo an toàn dữ liệu, ngành hàng không đã quy định chi tiết về vị trí lắp đặt, chế độ cấp điện, khả năng chống sốc và chịu nhiệt độ cao của hộp đen.
Hiện nay, trên thế giới chỉ có Mỹ, Canada, Australia, Anh và Pháp có trình độ công nghệ để thực hiện việc phân tích hộp đen máy bay.
Ai là người phát minh ra hộp đen máy bay?
Tiến sĩ David Warren đã phát minh ra hộp đen vào năm 1954, “Ông tổ” của chiếc hộp đen là một tiến sỹ người Úc. Xuất phát từ một vụ tai nạn máy bay năm 1934 đã làm cha của Warren thiệt mạng, khi ông mới chỉ 9 tuổi.
Từ khi xảy ra thảm kịch ấy tới thập niên 1950, ông đã dày công nghiên cứu, chế tạo một thiết bị ghi lại dữ liệu hành trình bay để hỗ trợ điều tra mọi thông tin khi có vấn đề bất trắc phát sinh, giảm nguy cơ lặp lại tai nạn về sau.
Năm 1956, sản phẩm chính thức ra mắt, nhưng tới tận 5 năm sau mới dần thu hút sự chú ý của công chúng và được áp dụng rộng rãi. Đó chính là chiếc “hộp đen” còn được sử dụng rộng rãi tới nay.
