Công ty chứng khoán là doanh nghiệp kinh doanh chứng khoán với tự cách là thành viên của sở giao dịch chứng khoán. Công ti chứng khoán là tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân, được thành lập theo hình thức được pháp luật quy định; đối tượng kinh doanh chủ yếu và mang tính chất nghề nghiệp là chứng khoán.
Dấu hiệu đặc trưng của công ty chứng khoán là tự cách thành viên của Sở giao dịch chứng khoán, với các hoạt động kinh doanh chủ yếu gồm có: môi giới chứng khoán, tự doanh, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư chứng khoán. Trên thực tế, hoạt động môi giới của công ty chứng khoán có vai trò rất quan trọng trong việc mua, bán chứng khoán trên thị trường giao dịch tập trung nên công ty chứng khoán còn được gọi là công ty môi giới.
1. Định nghĩa công ty chứng khoán là gì ?
Trong Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC có định nghĩa rõ thế nào là công ty chứng khoán. Theo đó, chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản công ty chứng khoán là một tổ chức hoạt động có tư cách pháp nhân, có giấy phép hoạt động kinh doanh. Giấy phép kinh doanh chứng khoán được cấp bởi Ủy ban chứng khoán nhà nước.
Hoạt động kinh doanh chứng có thể thể là một số hoặc toàn bộ những hoạt động sau: tự doanh chứng khoán, môi giới chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán.
Công ty chứng khoán được hoạt động dưới sự kiểm soát của Luật chứng khoán và một số quy định khác của pháp luật. Công ty chứng khoán được hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần hoặc công ty TNHH đều được.
2. Tìm hiểu những đặc điểm của công ty chứng khoán
Công ty chứng khoán được xem là một tổ chức tài chính trung gian. Tổ chức tài chính là khái niệm để chỉ những tổ chức thực hiện chức năng dẫn nguồn vốn từ người có tới người cần. Chức năng dẫn vốn này không thực hiện trực tiếp mà thông qua người thứ 3 đó là các tổ chức tài chính.
Công ty chứng khoán sẽ có nhiệm vụ thu xếp các giao dịch trên cho khách hàng. Tất nhiên các công ty này sẽ có một phần hoa hồng trong mỗi lần giao dịch giữa các bên.
Công ty chứng khoán hoạt động kinh doanh phải có điều kiện. Để tiến hành kinh doanh, công ty chứng khoán phải là một thành viên của Sở giao dịch và tất nhiên khi tiến hành kinh doanh công ty đó phải hội tụ đủ hết những điều kiện, quy định và điều kiện tiên quyết là phải đăng ký kinh doanh chứng khoán tại Sở giao dịch chứng khoán.
Một số quy định để một công ty chứng khoán được cấp phép: phương án kinh doanh của công ty phải phù hợp với từng mục tiêu phát triển ngành chứng khoán; về cơ sở vật chất thì công ty phải trang bị hết những trang thiets bị cần thiết phục vụ cho việc kinh doanh chứng khoán; mức vốn pháp lý tối thiểu theo quy định của từng ngành nghề kinh doanh; ban lãnh đạo của công ty chứng khoán và những nhân viên kinh doanh phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện để được Uỷ ban chứng khoán Nhà nước cấp chứng chỉ hành nghề.
Công ty chứng khoán là một tổ chức kinh doanh hoạt động bị kiểm soát. Tất cả các hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán đều bị kiểm soát chặt chẽ bởi các cơ quan chức năng có thẩm quyền và Hiệp hội chứng khoán sở tại.
Các công ty chứng khoán hiện nay đều lấy hoạt động tự doanh là nòng cốt và quan trọng. Tuy nhiên do hoạt động tự doanh và môi giới thường xuyên xảy ra xung đột lợi ích nên nhà nước quy định các công ty phải thực hiện những chức năng đó ở những bộ phận riêng biệt.
Tự doanh chứng khoán được hiểu là một công ty chứng khoán bất kỳ tự tiến hành các giao dịch mua bán chứng khoán. Hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán vẫn được kiểm soát bởi các cơ chế của Sở giao dịch chứng khoán hoặc thị trường OTC.
3. Tìm hiểu vai trò của công ty chứng khoán
3.1 Đối với doanh nghiệp
Chúng ta vẫn thường nghe đến cụm từ IPO hay Initial Public Offering được hiểu là doanh nghiệp phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Phát hành cổ phiếu của doanh nghiệp là một hoạt động nhằm huy động vốn, tất cả các hoạt động này đều được thực hiện qua một bên trung gian đó chính là các công ty chứng khoán.
Trong các thương vụ phát hành cổ phiếu của doanh nghiệp, công ty chứng khoán đóng vai trò tư vấn, bảo lãnh phát hành nhằm đảm bảo các giao dịch mua bán diễn ra thuận lợi.
3.2 Đối với cá nhân là những nhà đầu tư
Một trong những bước đầu tiên để các nhà đầu tư tiến hành giao dịch trên sàn chứng khoán chính là phải có tài khoản giao dịch chứng khoán. Những tài ẩn này sẽ được mở tại các công ty chứng khoán.
Công ty chứng khoán cũng có vai trò cung cấp các bản đánh giá, báo cáo tài chính về tình hình “sức khỏe” của doanh nghiệp để từ đó cho các nhà đầu tư một cái nhìn tổng quan trước các quyết định đầu tư.
3.3 Đối với thị trường chứng khoán
Công ty chứng khoán là đơn vị trung gian nhưng cũng là đơn vị và thành phần không thể thiếu để cấu thành nên thị trường chứng khoán.
Trên thị trường sơ cấp, vai trò của các công ty chứng khoán đối với doanh nghiệp IPO chính là phát hành và định giá cổ phiếu tại lần đầu tiên chào bán.
Trên thị trường thứ cấp, vai trò của công ty chứng khoán là điều tiết thị trường thông qua các hoạt động tự doanh bao gồm cả việc tăng thu nhập cho chính công ty họ bằng cách tạo giá trị thanh khoản, điều tiết nền giá cổ phiếu.
3.4 Đối với cơ quan quản lý
Các cơ quan quản lý phải có chức năng quan sát thị trường chứng khoán và thực hiện những điều chỉnh hợp lý tuân theo các quy định hiện hành của Luật chứng khoán và những cơ quan Nhà nước. Các hoạt động này của cơ quan quản lý một phần dựa vào những thông tin về thị trường chứng khoán được cung cấp bởi những công ty chứng khoán. Các thông tin được công ty chứng khoán cung cấp có thể là thông tin về các cổ phiếu, thông tin giao dịch, cổ tức, dữ liệu về ngành và doanh nghiệp.
Công ty chứng khoán sẽ phải kết hợp với các cơ quan quản lý để hạn chế hoặc ngăn chặn các hành vi sai trái trên thị trường chứng khoán do những cá nhân hoặc tổ chức có thể gây ra.
Công ty chứng khoán có thể được xem là một chế tài quan trọng trên thị trường chứng khoán.
Qua một số tổng hợp và phân tích của GoBear về khái niệm thế nào là công ty chứng khoán, kèm theo đó là đặc điểm cũng như vai trò của một công ty chứng khoán, chúng tôi hy vọng đã mang đến cho khán giả những cái nhìn tổng quát nhất về thị trường chứng khoán.
